Het idee is misschien even wennen – studenten betrekken bij het ontwerpen van toetsen – maar het is een werkwijze die belangrijke voordelen heeft. Op het congres Toetsen en Examineren in het Hoger Onderwijs legt Veronica Bruins (beleidsadviseur Toetsen en Beoordelen aan de Hogeschool van Amsterdam) uit waarom.

Waarom zou je studenten betrekken bij het opstellen van toetsen?

Als je studenten erbij betrekt, leren ze redeneren vanuit normen en criteria. Aan welke eisen moet je werk voldoen? Hoe beoordeel je het werk van anderen? Dat is belangrijk, want dat hebben ze later in hun werk nodig. Bijkomend voordeel is dat studenten die betrokken zijn bij het opstellen van de toets minder oppervlakkig leren.’

Mogen studenten voortaan zelf bepalen waarop ze worden beoordeeld?

‘Nee, althans niet in hun eentje. Samen met de docenten bepalen ze bijvoorbeeld de beoordelingscriteria. Ze kunnen dan gerichter leren. Bovendien krijgen ze daardoor meer controle over hun eigen leren, wat hun motivatie versterkt. Overigens snijdt het mes aan twee kanten, want deze werkwijze geeft docenten meer inzicht in de denkwijze van studenten en in mogelijke misconcepties, waardoor ze daarop kunnen inspelen.’

Zijn er ook nadelen verbonden aan het betrekken van studenten bij het opstellen van toetsen?

‘Voor zover wij weten niet. Eigenlijk is het effect altijd positief, blijkt uit onderzoeken die we hebben geraadpleegd. Wel is het raadzaam om het met het hele team te doen. Als slechts een enkele docent deze manier van werken omarmt, heeft het te weinig effect. Wat je eventueel als een nadeel zou kunnen zien, is dat het overleg met studenten tijd kost en dat je hun suggesties niet zonder motivatie kunt afwijzen. Maar daar krijg je ook wat voor terug.’

Als je studenten de ruimte biedt vragen te bedenken, weten ze dan niet al bij voorbaat het antwoord?

‘Dat kan gebeuren. Je zou studenten bijvoorbeeld kunnen aanmoedigen zelf vragen te bedenken, onder de toezegging dat je de beste vragen opneemt in de toets. Als zij dan het antwoord weten, is het doel bereikt. Je kunt ook denken aan een andere vorm van inspraak, namelijk dat de student zelf bepaalt op welke manier hij wordt getoetst: door middel van multiplechoicevragen, open vragen, een mondeling examen of door een presentatie te geven.’

Werkt de Hogeschool van Amsterdam zelf al op deze manier?

‘Ja, op een paar plaatsen. Een aantal docenten betrekt studenten bij het opstellen van criteria of bij de beoordeling van toetsen. Maar het is nog geen gemeengoed.’

Welke docenten mogen jouw presentatie niet missen?

‘Docenten die streven naar betere toetsresultaten en een hoger percentage studenten dat de studie met succes afrondt. Want uit onderzoek blijkt dat studenten die bij toetsen zijn betrokken de toetsen beter maken en diepgaander leren.’